In het voorjaar van 2023 programmeert Stedelijk Museum Alkmaar een van zijn meest ambitieuze tentoonstellingen ooit. Onder de titel Van Gogh, Cézanne, Le Fauconnier & de Bergense School presenteert het museum een bijzondere tentoonstelling over de ontstaansgeschiedenis van de allereerste Nederlandse expressionistische kunststroming; de Bergense School.
Ontstaansgeschiedenis ontrafeld
Eind negentiende eeuw buitelen in Frankrijk, België en Duitsland nieuwe schilderstijlen over elkaar heen: van impressionisme en post-impressionisme, tot fauvisme en symbolisme. Deze vernieuwingsgolf gaat echter volledig aan Nederland voorbij. Sinds 1870 is de kunstwereld in de ban van het realisme van de Haagse School: polderlandschappen onder grootse wolkenluchten en taferelen uit het leven van de vissersbevolking. Enkele vooruitstrevende kunstenaars organiseren rond de eeuwwisseling internationale tentoonstellingen waardoor Nederlanders eindelijk kennismaken met de artistieke vernieuwingen uit de ons omringende landen. Op de kunstenaars die later de Bergense School vormen, maken vooral de exposities van werken van Vincent van Gogh (1905), Paul Cézanne (1909) en Henri Le Fauconnier (1911) een onuitwisbare indruk. Na enkele jaren experimenteren ontstaat omstreeks 1915 in Bergen een gemeenschappelijke nieuwe stijl: het expressionisme.
Restauratie
Stedelijk Museum Alkmaar presenteert in het voorjaar van 2023 na jarenlang onderzoek en voorbereiding de ontstaansgeschiedenis van deze eerste expressionistische beweging in Nederland in de tentoonstelling: Van Gogh, Cézanne, Le Fauconnier & de Bergense School.
Op dit moment wordt het werk van Jaap Weyand ‘Bos bij Duinvermaak’ uit 1913 gerestaureerd zodat het kan schitteren in de tentoonstelling Van Gogh, Cézanne, Le Fauconnier & de Bergense School. Het schilderij heeft een sterk vergeelde vernislaag die waarschijnlijk later is aangebracht. Onder dit vernis onthult schilderijenrestaurator Jazzy de Groot een sprankelend kleurenpalet, met blauwe en roze kleuren.
Unieke bruiklenen
Met deze tentoonstelling plaatst Stedelijk Museum Alkmaar de Bergense School in een internationale context. De betekenis van deze allereerste expressionisten in Nederland wordt niet alleen aangetoond aan de hand van historische bronnen, maar vooral zichtbaar gemaakt met unieke bruiklenen van werken van Vincent van Gogh, Paul Cézanne en Henri Le Fauconnier uit binnen- en buitenland.
In de tentoonstelling worden veelzeggende combinaties van werken gemaakt van Bergense Schoolkunstenaars als Leo Gestel, Gerrit Willem van Blaaderen en Else Berg met die van Van Gogh, Cézanne en Le Fauconnier. Daarbij koos onderzoeker en conservator Marjan van Heteren voor werken die deze kunstenaars destijds – in de jaren 1905-1915 – met eigen ogen hebben kunnen zien. Hoe inspiratie kan uitwerken, wordt zelden zo treffend en aanschouwelijk gedemonstreerd als hier.
Speciaal voor deze tentoonstelling hebben veel werken een restauratie ondergaan, waaronder diverse werken van Henri Le Fauconnier, Jaap Weijand en Frans Huysmans.
Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus (Waanders Uitgevers) met bijdragen van Marjan van Heteren, Anita Hopmans, Maaike Rikhof en Chris Stolwijk.
Met dank aan RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, Stimuleringsfonds van de Gemeente Alkmaar, Mondriaan Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Zabawas, VVNK, Gifted Art en alle bruikleengevers.
Parel van Noord-Holland
Stedelijk Museum Alkmaar, geopend in 1875, is een van de oudste musea van Nederland. Het beheert, behoudt en presenteert een brede en gevarieerde collectie oude en moderne schilderkunst en kunstnijverheid.
