In 2024 opende Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier een nieuwe rioolwaterzuivering volgens de nieuwste technieken, werd een gemaal opgeleverd dat essentieel is voor de ontwikkeling van Stationskwartier Dijk en Waard, werden acht kilometer aan regionale keringen verbeterd, zes kilometer aan natuurvriendelijke oevers aangelegd en drie vismigratievoorzieningen opgeleverd. En dat alles in een heel nat jaar waarin de gemalen op volle toeren draaiden. De jaarrekening, met een exploitatieoverschot van 2,2%, werd door het Algemeen Bestuur op 28 mei unaniem goedgekeurd.
Nu er in 2025 nauwelijks regen is gevallen, is het al bijna niet meer voor te stellen hoe nat 2024 was. Het jaar begon met hoogwater in het IJssel- en Markermeer – met een actieve crisisorganisatie die al voor Kerst was opgeschaald – waarna nog veel meer neerslag volgde. In de eerste zes maanden was alleen maart droger dan normaal; in april en mei was het alweer kleddernat. Noodpompen moesten geplaatst worden. Hoewel er zeker sprake is geweest van wateroverlast, wordt toch geconcludeerd dat het watersysteem de hoeveelheid neerslag aankon. Uiteindelijk kwam het waterpeil in de sloten weer op streefpeil.
Voorbereiden op de toekomst
Klimaatverandering in combinatie met nieuwe wet- en regelgeving zorgen voor steeds complexere vraagstukken. Zo bezorgt de aanscherping van de Europese normen voor stedelijk water voor aanvullende technologische, organisatorische en financiële uitdagingen. Dit opgeteld bij invoering van de Omgevingswet en de noodzaak rioolwaterzuiveringen uit te breiden en te vernieuwen, vergt veel van de organisatie. Daarbij wordt bij strategische vragen over water-en-bodem-sturend evenals klimaatadaptatie door externen een beroep gedaan op de expertise van het waterschap.
Waterkwaliteit in de belangstelling
Nederland heeft zich gecommitteerd aan hoge eisen voor de waterkwaliteit, maar de doelen voor 2027 blijken lastig te halen. De Kader Richtlijn Water (KRW) stond ook in Hollands Noorderkwartier in de belangstelling: in februari boden zo’n honderd agrariërs een pamflet aan met negen gewenste wijzigingen op het gebied van zogeheten nutriënten (ongewenste voedingsstoffen) in het water. Later bleek de verboden stof dinoterb aangetroffen in het oppervlaktewater. Dit zorgde in de pers voor ophef en verwarring. Voor de organisatie betekende dit veel uitzoekwerk. Onderzoek van Deltares leverde geen duidelijk aanwijsbare bron op. Intussen heeft HHNK ook niet stil gezeten. Op van basis van een eerder uitgevoerde quickscan door de Universiteit van Utrecht, besloot het Algemeen Bestuur tot een aanvullend KRW impulsprogramma. Om de gewenste doelen binnen bereik te houden.
Nieuw gemaal en nieuwe zuivering
De gemeente Dijk en Waard werkt nu hard aan een spoorwegonderdoorgang, maar daarvoor werd eerst een nieuw gemaal gebouwd. De waterloop langs de spoorlijn moest worden omgeleid voor de aanleg van de onderdoorgang. De samenwerking tussen gemeente en HHNK resulteerde in het nieuwe gemaal ‘de Waardse Dijk’ dat ook de polder Heerhugowaard klimaatrobuust maakt. In Oosthuizen werd in juli een nieuwe rioolwaterzuivering opgeleverd die gebruikmaakt van de Nereda-techniek; een innovatieve technologie voor biologische afvalwaterzuivering met een lager energiegebruik.
Versterking, toetsing en innovatie
Dankzij het programma ‘Verbetering Boezemkades’ voldoet inmiddels het merendeel van de regionale dijken, zoals de dijken rondom polders, aan de veiligheidsnorm. Dit jaar werd acht kilometer opgeleverd. In de afgelopen twaalf jaar zijn daarnaast alle regionale keringen getoetst op veiligheid en is in beeld waar versterking – op termijn – nodig is. Voor de inspectie van dijken worden ook nieuwe technieken onderzocht en ontwikkeld. In februari ontving HHNK de Waterinnovatieprijs voor ‘Scheuren in dijken detecteren met behulp van Artificiële Intelligentie’. Dronebeelden worden via getrainde algoritmes geanalyseerd om zo de fysieke beoordeling door inspecteurs te ondersteunen.
Exploitatieoverschot
Voor 2024 is 9,8 miljoen meer begroot dan uiteindelijk is uitgegeven. Daar is niet één duidelijke reden voor aan te wijzen. Er is op veel posten net wat minder uitgegeven dan was begroot. Zo zijn de prijzen op de energiemarkt al tijden instabiel en in 2024 pakte dat voordeling uit voor HHNK. Daarbij zijn niet alle vacatures vervult en soms niet uitgezet. Door veel nieuwe medewerkers en interne doorstroming is de capaciteit om collega’s op nieuwe functies in te werken te beperkt. Maar door de openstaande vacatures is ook werk blijven liggen en daarmee geld niet uitgegeven. Het overschot van 2,2% wordt toegevoegd aan de reserves. Volgens portefeuillehouder Simon Ruiter een logisch besluit: “Vanwege tekorten in voorgaande jaren een verstandige aanvulling want ook de toekomst blijft uiterst onzeker.”
